17,2995$% 0.45
17,7164€% 0.88
20,8245£% 1.35
970,18%0,79
1.599,00%0,00
15.727,63%-0,51
355551฿%2.31761
Borsa nasıl oynanır? Bu sorunun cevabını öğrenmeden önce öğrenmemiz gereken hayli fazla terim ve bilgiler var. Hemen başlayalım o zaman. Borsa iner, çıkar. Peki nedir bu borsa? Hisse senedi nasıl alınır, nasıl satılır? Endeks nedir? Teknik analiz, temel analiz nedir? İşte Borsa hakkında bilmek istediklerinizi içeren, yeni yatırımcılar için rehber niteliğinde bir içerik.
Borsa nedir kelime sözlük anlamıyla tüccarların ve özellikle sarraflarla değerli kâğıt ve tahvil alışverişiyle uğraşanların alım satım ve değişim amacıyla devlet denetimi altında iş yaptıkları yere denir.
Kısaca belli kurallara göre, talep edilen mallar için organize edilmiş piyasaya verilen addır. Örneğin hisse senedi gibi değerli evrakların alınıp satıldığı yerlere menkul kıymet borsası denir. Yeni adıyla Borsa İstanbul(BİST) eski adıyla da İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) adından anlayacağımız üzere bir menkul kıymet borsasıdır.
Borsalarda alıcı ve satıcılar genellikle komisyoncuların aracılık yapmasıyla karşı karşıya gelirler. Bu karşılaşmada Satıcının arzı ile alıcının talebi fiyatı belirler. Ve anlık olarak değişen arz talep dengesine göre fiyatlarda değişiklik gösterir. Her borsanın kendine özgü kuralları ve standartları olabilir. Aynı zamanda borsalarda bir düzenleyici denetleyici kurumlar olur.
Türkiye’de Borsa İstanbul, bir anonim şirket olarak kendi yönetim kurulunun aldığı kararlar ile yönetilir. Aynı zamanda 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu esasları çerçevesinde Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetlenir.
Borsa Nasıl Oynanır?
Borsa İstanbul nedir? “Kanun hükümleri ve ilgili mevzuat çerçevesinde, sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Sermaye Piyasası Kurulunca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin, rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılabilmesini sağlamak.
Bunlara ilişkin alım-satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getirmek veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştırmak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasalar, pazarlar, platformlar ve sistemler ile teşkilatlanmış diğer pazar yerleri oluşturmak, kurmak ve geliştirmek, bunları ve başka borsaları veyahut borsaların piyasalarını yönetmek ve/veya işletmektir.”
Borsa İstanbul, 15 Mayıs 1995’ten bu yana İstanbul, Emirgan’da Reşitpaşa Mahallesi Tuncay Artun Caddesi’nde faaliyetlerine devam etmektedir.
Borsa İstanbul’un resmi internet sitesi ise: https://www.borsaistanbul.com/tr/
Borsa nasıl oynanır sorusuna cevap verdiğimize göre şimdi borsa oynayabilmek için saatlerini öğrenmemiz gerekiyor. Borsa İstanbul’da işlemler resmi çalışma günlerinde, haftanın 5 iş günü devam etmektedir. Günlük bazda işlem saatleri 09:15 ile 17:40 arasındadır.
Bu süre içinde işlem saatleri iki seanstan oluşmaktadır. Açılış seansı işlemleri 09:15 ile 12:30 saatleri arasında, kapanış seansı işlemleri ise 14:00 ile 17:40 saatleri arasında yapılır.
Borsa İstanbul’da bir günlük seans ve işlem saatleri şöyledir:
Borsa İstanbul’da İşlem Saatleri ve Seanslar
Borsa İstanbul’da işlem gören şirket sayısı 568‘dir. Borsa İstanbul yönetimi tarafından bu sayının artırılması için çalışmalar bulunuyor.
Borsa nasıl oynanır sorusu aslında cevaplaması o kadar kolay bir soru değil. Öğrenmeniz gereken o kadar çok terim var ki bunlardan bir tanesi de Halka arz. Halka arz bir şirketin BİST’de işlem görebilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından halka arz izahnamesi onaylanması şirketlerin halka arz işleminin tamamlanması gerekmektedir. Halka arz, payların çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı olarak tanımlanabilir.
Halka arz, Sermaye Piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı ve bu çağrının devamında gerçekleştirilen pay satışı olarak tanımlanmaktadır. Halka açılma sürecinde şirketler için en zor aşama karar aşamasıdır. Halka açılmaya karar verildikten sonraki aşamalar daha kolaydır. Bir şirketi halka arz kararı vermeye yönlendiren birbirinden farklı koşullar bulunmaktadır:
Endeksler borsada işlem gören şirketlerin çeşitli kriterlere göre sınıflandırılarak yeni bir veri grubu oluşturulmasıdır. Örneğin, Borsa İstanbul’da işlem gören 568 şirket içerisinde Kimya sektöründe faaliyet gösteren şirketler gruplandırılarak onların verilerinden “XKMYA” isimli endeks oluşturulmuştur. Bu tür endeksler değerlendirme ve ölçümlerde piyasa düzenleyici ve oyuncularına yardımcı olmak için oluşturulmuştur.
En popüler endeks ise “Ulusal-100 Endeksi” adı verilen ve 568 şirket içerisinde en çok işlem gören ilk 100 şirketin oluşturduğu endekstir. 100 şirket periyodik olarak değişir. Borsa ile ilgili okuduğumuz duyduğumuz haberlerde genellikle Ulusal 100 Endeksi verileri kullanılır. Yani borsa düştü yükseldi şeklindeki haberlerde düşen veya yükselen Ulusal 100 Endeksi’dir. Yine aynı mantıkla Ulusal 50 ve Ulusal 30 Endeksleri de mevcuttur. Şirketlerin sektörleri ve illerine göre sınıflandırılarak oluşturulmuş 52 endeks vardır. Bist 100 endeksini aşağıdaki grafikte günlük, aylık ve yıllık olarak inceleyebilirsiniz.
Hisse senedi şirketlerin ortaklarına sahip oldukları sermaye payını belgelendirmek amacıyla verdikleri kıymetli evraklara denir.
Örneğin bir şirketin çıkardığı 100 tane hisse senedinin 3 tanesini değeri karşılığında alırsanız şirketin yüzde 3 ortağı olduğunuz anlamına gelecektir. Ve o hisse senedi sahibine şirketin karından hisse oranında kar almasına, yönetim kuruluna katılmave oy hakkı gibi haklar ve sorumluluklar getirmektedir.
Hisse senedi yatırımı, Borsada hisse senedi almak suretiyle hisse senedi yatırımı yapmanız mümkündür. Fakat yatırıma başlamadan önce borsa mantığını tüm detayları ile öğrenmeniz gerekir. Seansları ve açılış-kapanış saatlerini bilmelisiniz. Bunların yanında hisse senedi piyasasının dinamikleri ve hareketliliği hakkında fikir sahibi olmalısınız. Eğer varsa yakından tanıdığınız bir şirketi ya da hizmet verdiğiniz sektörde yer alan şirketlerden birini hedef olarak belirleyebilirsiniz.
Hedefinizdeki şirketi ve o şirkete ait hisse senetlerinin hareketlerini bir süre izlemelisiniz. Hisse senedi yatırımı yapmak istiyorsanız, bu yatırımın uzun vadeli olduğunu unutmamalısınız. Analizinizi tamamladıktan sonra hareketleri hakkında tahmin yürütebildiğiniz hisse senedi için alış emri vererek yatırıma başlarsınız.
Hisse senedi nasıl alınır, hisse almak borsanın en çok kullanılan işlevlerinden biridir. En efektif yatırım araçları arasında gösterilen hisse senetleri, doğru bir şekilde alındığı takdirde uzun vadeli kazançlar getirir. Hisse senedi almak ve sonrasında kâr amacıyla satmak için izlemeniz gereken adımlar şöyledir:
Borsa hesabınız için profesyonel bir aracı kurumdan destek almanız faydalı olur. İlgili kurumlardan gerekli belgeleri almış olan aracı kurumlardan ya da aracı kurum görevi yapan bankalardan birini seçebilirsiniz.
Hesabınızı açıp para yatırdıktan sonra ilk alım emrinizi vermeniz mümkündür. Bu aşamada serbest fiyatlı ya da limitli emir verme şansınız vardır. Serbest emirde hissenin borsadaki fiyatı ne olursa olsun alım gerçekleşir fakat limitli emirde limitinizi aşan hisse senetleri için alım işlemi yapılmaz.
Aldığınız hisse senedinin değeri, hedeflediğiniz seviyeye ulaştığında satış emri vererek kâr elde edebilirsiniz.
Fakat bir şirketin hisse senedi çıkarması için SPK’dan izin alması gerekmektedir. Ayın zamanda her sermaye şirketi hisse senedini çıkarma yetkisine sahip değildir. Hisse senedi çıkarma yetkisi olan kurum ve kuruluşlar şunlardır:
– Anonim şirketler
– Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler
– Özel kanunla kurulmuş kurumlar (T.C. Merkez Bankası, Kamu İktisadi Teşekkülleri, sigorta şirketleri, bağlı ortaklıklar)
Bu sorunun finansal olarak çok uzun ve teknik cevapları mevcut… Ama kısaca özetlemek gerekirse şirketlerin kurumsallaşması ve şeffaflaşması adına önemli bir adımdır. Aynı zamanda şirketler hisse senetlerini piyasaya çıkararak en temelinde gelir elde etmeyi amaçlarlar. Yatırımcılar hisse senetlerini satın aldıklarında ödedikleri paralar şirketler için bir gelir anlamına gelmektedir.
Yatırımcılarda gelecekte değerleneceğini, büyüyeceğini düşündüğü şirketlere ortak olmak için hisse senedi alırlar. Yani hisse senedi yatırımcısının bir şirketin hisse senedini alması o şirketin elde edeceği karlara ve büyümeye ortak olmak anlamına gelir. O nedenle de büyüyen şirketlerin hisse senetlerine talep artar. Fakat artan talebe karşın hisse senedi sayısı değişmediği için fiyatı artar.
Borsaya yatırım yapmak için herhangi bir bankadan yatırım hesabı açabilir veya aracı kuruluşlar ile çalışabilirsiniz. Bu kuruluşlardan herhangi birisini seçip yatırımlarınızı bu hesaplara aktardıktan sonra borsada işlem gören şirketlere siz de yatırım yapabilirsiniz.
Borsaya kote olan şirketin hisseleri lotlar halinde satılmaktadır. Yatırım yapmayı istediğiniz şirketlerin hisselerinden piyasa koşullarında oluşan anlık fiyatlardan istediğiniz kadar lot alım veya satım işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
Yatırım yaparken hangi şirketlere yatırım yapacağınıza karar verirken çalıştığınız finans kuruluşlarından danışmanlık almanız mümkün… Aynı zamanda aylık, haftalık olarak yayın yapan dergiler, günlük gazeteler ve internet gibi çeşitli mecraların paylaştığı yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayan görüşlerden faydalanabilirsiniz. Unutmayın borsada işlem yapmak bilgi birikimi ve deneyim gerektir.
Türkiye ve dünya ekonomi gündemine ilişkin kendinizi sürekli güncel tutmak durumundasınız. Ayrıca hisse senetlerine yatırım yaparken belirli bir strateji doğrultusunda sabırlı ve kendinizden emin bir şekilde hareket etmeniz sizin yararınıza olacaktır.
Hisse senedi yatırımcısı olmak demek sıkı bir piyasa takibi demektir. Yatırım yaptığınız ya da yatırım yapmayı düşündüğünüz şirketlerin fiyat hareketlerinden anlık olarak takip etmelisiniz. Hisse senetlerini takip etmek için yatırım hesabınızın bulunduğu finans kuruluşunun ücretli ya da ücretsiz sağlayacağı uygulamaları kullanabilirsiniz. Genellikle ekstra bir ücret ödemediğiniz takdirde SPK’nın son düzenlemesi gereği hisse fiyatlarını 15 dakika gecikmeli olarak görebilmektesiniz.
Mynet Finans, Bist’te işlem gören tüm hisse fiyatlarını takip etmenize destek olur. Günlük – Haftalık – Aylık – 1|3|5|12 Yıllık Detaylı grafikleri inceleyebilir, hisseler için yorum yapabilir diğer yorumları okuyabilirsiniz.
Anlık olarak hangi hisseyi kaç yatırımcının izlediği, günün en çok yorum yapılan hisseleri gibi yararlı metrikleride kullanımınıza sunar.
Hisse senedi fiyatları bazı faktörlere göre değişir. Örneğin, arz ve talep hisse fiyatlarını etkileyen en temel faktördür. Bir hisse senedini herkes satmak isterse fiyat düşerken, bir hisse senedini daha fazla kişi satmak yerine almak isterse fiyat yükselir ve böylece fiyat değişir.
Arz ve talep dışında; ülkedeki ekonomik veriler, küresel çapta yaşanan olaylar, hisse senedi alınan şirkete ait gelişmeler ve siyasi olaylar fiyatların değişmesine sebep olan faktörler arasındadır.
Borsa nasıl oynanır bu çok kapsamlı sorunun cevaplarından bir tanesi de Temel ve Teknik Analiz yapabilmektir. Profesyonel bir yatırımcı olmak için hisse senedi analizleri yapabilmelisiniz. Temel analiz ve teknik analiz ile sayısal-istatistiki veriler yatırım yapacağınız hisse senedine karar verme aşamasında en büyük yardımcınız olacaktır. Öte yandan şirketlerin faaliyet raporları, yönetim kurulu kararları ve Kamuyu Aydnlatma Platformu (KAP) açıklamalarından haberdar olmalısınız.
Temel analiz ile hisse senetlerinin makroekonomik seviyede değerlendirebilir, piyasadaki arz ve talebi inceler, ekonomik, politik ve sosyal veriler analiz etmiş olursunuz.
Teknik analiz ise hisse senetlerinin geçmişteki performanslarını grafikler istatistiksel ve matematiksel yöntemler kullanarak geleceğe yönelik tahminler yapabileceğiniz bir analiz yöntemidir. Özel yöntemler, grafik okuma yöntemleri ve belli başlı analiz yöntemleri kullanılır. Teknik analiz yapabilmek için çalıştığınız finansal kuruluşların size sağlayacağı veri ekranlarından faydalanabilirsiniz.
Borsa Terimleri
Yıllık raporun asıl hazırlanma amacı hissedarları etkilemektir. Nakit akışı ya da yönetim stratejisine kadar şirket hakkında çok detaylı bilgiler içerir. Yıllık raporun okunması şirketin ödeme gücü ve finansal durumunun değerlendirilmesini sağlar.
Hisse senetlerinin farklı pazarlarda ve farklı fiyat noktalarında güvenli bir şekilde alınıp satılmasını anlatır. Söz gelimi X hissesinin piyasalardan birinde 10 TL, diğerinde 11 TL’ye işlem gördüğü durumda ticaret yapmak isteyen kişinin 10 TL’den X hissesi alıp 11 TL’ de satmasını ifade eden bir terim arbitraj olabilir.
Bir yatırımcının fiyat düştükçe daha fazla hisse satın aldığında bu terim kullanılabilir. Bu ortalama satın alınan fiyatın aşağı çekilmesini sağlar. Bir şirket hakkındaki piyasadaki fikrin yanlış olduğunu biliyorsanız ya da inanıyorsanız bu strateji kullanılabilir. Bu şekilde satın alınan hissenin daha sonra değerlenmesi beklenebilir.
Alın satım borsasının aşağı yönlü bir eğilim içinde olması ya da hisse senedi fiyatlarının düşme dönemidir. Boğa piyasasının tam tersidir. Bir hisse senedinin fiyatı düştüğünde, daha da fazla düşmesi durumu olarak da tanımlanabilir.
Bir hisse senedinin fiyatı ile bütün piyasadaki hareketler arasındaki ilişkinin ölçümüdür. Söz gelimi X hissesinin 1.5 beta sürümü demek, bu piyasadaki her 1 puanlık hareketin stoktaki X’in de 1.5 puan hareketlenmesine yol açtığı anlamına gelir.
Bu terim sektör lideri büyük şirketin sağlam mali yönetimini temsil eder. Şirketlerin arkasındaki stoklar için kullanılan bir deyimdir. Mavi Çip stokları önemli temettü ödemelerinin istikrarlı bir kaydını sunar.
Bir bütün olarak hisse fiyatlarının artışının uzun süre devam etmesidir. Yani Ayı piyasasının tam tersidir.
Komisyoncu olarak da tanımlanabilir. Belli ücret karşılığında (komisyon) sizin için yatırım yapan ya da satış yapan kişidir.
Teklif bir yatırımcının belirli bir hisse için başına ödemek istediği para miktarıdır. Satıcı tarafından bahse konu hisse senedinin hisse başına talep ettiği satış fiyatı ile dengelenmiştir..
Kapanış bir borsada işlem yapılma saatinin bitişini bildirir.
Aynı gün içinde yapılan alım satım uygulaması, bahse konu gün piyasalar kapanmadan yapılan işlemlere günlük işlem denir. Günlük ticarete yani günlük işleme katılan yatırımcılara ‘ Aktif Yatırımcı’’ ya da ‘’Günlük Yatırımcı’’ denir.
Bir şirketin kazançlarını 3 ayda bir ya da yılda bir kez hissedarlara ya da o şirketin hisse senedine sahip olan kişilere ödediği tutardır. Bütün şirketler temettü ödemeyebilir.
Farklı yatırımların işlem gördüğü yerdir. Amerika için en bilinen Exchange borsaları New York Borsası (NYESE) ve Nasdaq’tır.
Alım satım emri tamamlandıktan sonra tüccar tarafından işlemin gerçekleştirilme halidir.
En basit borsa koşullarında bir saç kesimi, belirli bir hisse senedinin alış satış fiyatları arasında çok ince bir yayılımı temsil eder. Bunun yanı sıra hisse senedi fiyatının marj ticareti ya da diğer amaçlar için belirli bir yüzde oranına azalmasını tanımlamak için de kullanılabilir.
Yüksek bir hisse senedinin ya da endeksin daha öncekinden fazla bir fiyat noktasına geldiği piyasa kilometre taşını ifade eder. Rekor yükseliş bir hisse senedinin ya da endeksin hiçbir zaman geçerli fiyat noktasına ulaşmadığın tanımlar. Fakat ‘’en son 30 günlük en yüksek seviyeler’’ gibi zamanla sınırlı olarak tanımlanan en yüksek seviyeler de vardır.
Portföy yöneticileri ya da tüccarlar için referans işareti olarak kullanılan bir karşılaştırma ölçütüdür. Söz gelimi % 10 ‘luk bir getiri elde ettiğiniz düşünerek mutlu olabilirsiniz, fakat piyasa indeksi % 12 geri dönüş yaptı ise çok iyi bir sonuç almadınız demektir.
Halka arz bir şirketin hisse senedini halka ilk kez satışa sunması sırasında kullanılan bir terimdir. Bir şirket sadece özel yatırımcıların mülkiyetinde kalmak yerine, halka açılmak isteyebilir. Menkul kıymetler borsası komisyonu tarafından şirketlerin halka arz sunmadan önce uymaları gereken son derece katı kurallar konmuştur.
Kaldıraç kullanıldığında karın arttırılması amacıyla broker’dan hisse sendi ödünç alıp, daha sonra bu ödünç alınan senetleri daha yüksek fiyattan satarsanız, hisse senetlerini geri iade edip aradaki farkı koruyabilirsiniz. Riskli bir alandır.
Bir hisse senedi ya da endeks için daha düşük bir fiyat noktasını temsil eder.
Bir marj hesabı bir kişinin herhangi bir yatırım yapmak için bir brokerden borç almasına ( bir tür kredi almasına ) izin verilmesidir. Kredi miktarı ile menkul kıymetlerin fiyatı arasındaki farka marj denir. Marjla alım satım yapmak risklidir. Çünkü hisse senedinin nereye gideceği konusunda yanılırsanız önemli miktarda nakit kaybedilebilirsiniz. Bir marj hesabında genelde minimum bir bakiye tutulmalıdır.
Bir hisse senedinin belli zamanlardaki ortalama hisse başına fiyatını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bir hisse senedinin hareketli ortalaması açısından incelenen ortak zaman dilimleri, 50 ve 200 günlük hareketli zamanlardır.
Bir yatırımcının belli miktarda hisse senedi ya da opsiyon sözleşmesi satın alma ya da satma teklifi bir order oluşturur. Söz gelimi 100 hisse senedi almak ya da satmak için sipariş verilmesi order olarak adlandırılır.
Pink sheet terimi hisse başına düşük fiyatla işlem gören hisse senetlerini ifade eder. Bunlara genelde daha küçük şirketlerde rastlanır.
Bir yatırımcının sahip olduğu yatırımlar, o yatırımcının portföyünü oluşturur. Bir portföyde en az bir hisse senedi olmalıdır. Bir portföyde sonsuz miktarda hisse senedi ya da menkul kıymet de bulunabilir.
Piyasanın ya da hisse senedinin fiyatının, genel fiyat seviyesindeki hızlı artışı için kullanılan bir terimdir. Genel ortama bağlı olarak boğa ralli ya da ayı ralli denebilir. Ayı piyasasında iken % 10 kadar küçük bir artış eğilimi ralli olarak tanımlanabilir.
Borsada K, Bin demektir. Rakamlar 1000 Adeti temsil eder. Yani bir kişi 2 K aldım diyorsa 2000 Adet almış demektir. Yada 2 K harcadım diyorsa 2000 Lira harcadım demek istemiştir. Takipçi sayılarında da genellikle ‘K’ kullanılır. Bir kişi 10 K takipçiye ulaştık tarzında yazıyorsa 10.000 takipçiye ulaştık demek istiyordur.
Borsada M Milyon demektir. Genellikle büyük hisse senetlerinde alış ve satış ile ilgili konularda kullanılan bir ifadedir. Örneğin toplam 2 M hisee alınmış yada satılmış deniliyorsa, buradan anlamamız gereken 2 Milyon hissenin alınmış yada satılmış olduğudur.
News